Luyện dịch việt anh

Cuốn sách “Luyện Dịch Việt Anh” của tác giả Minh Thu – Nguyễn Hòa giúp chúng ta rèn luyện kỹ năng dịch từ tiếng việt sang tiếng anh thông qua nắm vựng các nguyên tắc cơ bản khi dịch Việt – Anh, các từ khó khi dịch từ việt sang anh cũng như các từ vựng dành cho việc dịch nghĩa.

Phương Pháp Rèn Luyện Cách Dịch Tiếng Anh Hiệu Quả

Rèn luyện để nâng cao kỹ năng dịch thuật luôn đóng vai trò quan trọng với mỗi một người biên dịch hiện nay. Bởi dịch thuật là một kỹ năng quan trọng đứng sau những kỹ năng chính nghe – nói – đọc – viết với người học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng.

Tuy nhiên, dịch thuật là một kỹ năng khó đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối về ý nghĩa trong việc chuyển đổi, truyền đạt từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Vì thế, người biên dịch phải là người am hiểu sâu sắc các ngôn ngữ mà mình cần dịch thuật.

Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn rèn luyện, trau dồi kỹ năng để có cách dịch tiếng Anh hiệu quả hơn:

1- Trước khi dịch một tài liệu nào đó, bạn cần có thời gian đọc tài liệu cẩn thận, đánh dấu các đoạn khó dịch hoặc chưa hiểu rõ nghĩa. Lưu ý rằng một từ/ cụm từ có thể có nhiều nghĩa và cách diễn đạt khác nhau, khi dịch hãy cố gắng hướng tới ý nghĩa mà tác giả đang đề cập thì bạn mới có thể dịch chính xác chúng sang Tiếng Anh được.

2- Trong quá trình dịch, để diễn đạt được chính xác ý nghĩa đoạn dịch từ Tiếng Việt sang Tiếng Anh hoặc ngược lại, bạn có thể sử dụng xác cụm từ Tiếng Anh/ Việt đồng nghĩa, tương đương dịch các cụm từ, thành ngữ cho chuẩn xác.

3- Tuyệt đối tránh việc dịch hoàn toàn theo nghĩa đen (hoặc word by word), vì như vậy bạn có thể dịch sai không đảm bảo chính xác ý tưởng của tác giả. Đặc biệt để hiểu ý nghĩa tài liệu, bạn cần phải hiểu nghĩa theo từng câu, từng đoạn chứ không phải theo từng từ.

4- Tuy nhiên, cũng không nên tránh việc dịch không sát nghĩa đen vì như thế bản dịch của bạn có thể không thực, bay bổng. Do đó, bạn cần biết chọn lọc nên giữ lại những ý nào và lược bỏ ý không cần thiết, có thể biên tập lại các câu dịch sao cho không thay đổi với bản gốc.

5- Hạn chế dùng những từ ngữ không phổ biến, hoặc thuật ngữ cũ ít được sử dụng hoặc không hiện hành. Chỉ nên lựa chọn các từ mà bạn nắm rõ và người đọc cũng có thể dễ dàng hiểu được để dịch. Không nên sử dụng các từ ngữ quá khoa trương, cao siêu sẽ làm cho người đọc khó hiểu và không đem lại hiệu quả.

6- Không sử dụng quá nhiều từ đồng nghĩa trong một tài liệu dịch sẽ làm bản dịch trở nên rời rạc.

7- Trong quá trình dịch, bạn sẽ không khỏi gặp các câu dài với nhiều mệnh đề và khó dịch, hãy tách thành các câu ngắn để dịch sẽ dễ dàng hơn nhưng phải đảm bảo ý nghĩa để khi ghép các đoạn với nhau sẽ không thay đổi so với bản gốc.

8- Bạn phải luôn đảm bảo các câu trong văn bản dịch không bị rời rạc mà phải có sự gắn kết, liền mạch với nhau, văn phong rõ ràng rành mạch mà vẫn chuẩn xác nghĩa so với bản gốc.

9- Bên cạnh việc luyện tập, rèn luyện các kỹ năng trên, bạn cần phải đọc và tìm hiểu thêm tiếng Anh chuyên ngành ở nhiều lĩnh vực khác nhau: tiếng Anh kinh doanh, tiếng Anh chuyên ngành ngân hàng, tiếng Anh chuyên ngành xây dựng, tiếng Anh chuyên ngành Y, tiếng Anh chuyên ngành môi trường…để có sự am hiểu phục vụ tốt hơn trong quá trình dịch tiếng Anh chuyên ngành.

Dịch tiếng Anh: 7 bước đơn giản để có bài dịch hoàn hảo

Tiếng Anh hiện nay là một phần không thể thiếu cho quá trình phát triển và hoàn thiện bản thân. Có tiếng Anh bạn sẽ trở nên hoàn hảo hơn rất nhiều khi tìm đến những thứ mới lạ, kiến thức mới sâu xa hơn.

Tuy nhiên, để thu nhận được khối kiến thức khổng lồ này một cách đầy đủ bạn cần có kỹ năng dịch tiếng Anh thật chuẩn hoặc công cụ nào đó thật chất lượng.

Chúng ta thường có thói quen đọc đến đâu dịch ngay đến đó, kể cả gặp từ mới cũng tra từ điển rồi dịch luôn. Như vậy, cảm giác bài viết rất khô khan và mất đi sự thuần Việt.

Cách dịch ngay từ đầu không rõ ràng sẽ ảnh hưởng đến hướng đi cho toàn bộ bài dịch như văn phong, các nét văn hóa, chủ đề…

Không có định hướng sẽ khiến cho bài viết không còn tính hệ thống và sự thống nhất.

Để tránh tình trạng này, hãy thực hiện bài dịch tuần tự theo các bước sau:

Bước 1: Đọc 1 lần toàn bộ tài liệu

Mục đích của lần đọc này là nhận diện được ý tưởng của bài viết. Sau khi đọc, bạn có thể tóm tắt toàn bộ bài viết thành một vài ý chính. Trong bước đầu tiên này, bạn không cần thiết phải đọc từng câu từng chữ và cũng không nhất thiết hiểu hết nội dung.

Cách thực hiện:

Đọclướt tiêu đề: lấy được sườn ý của văn bản cần dịch

Đoạn đầu và đoạn cuối khá quan trọng, hãy nắm ý và ghi nhớ chúng

Xác định định hướng văn bản

Ghi lại những gì đã thu nạp được

Bước 2: Nhận diện từ, nhóm từ khó dịch

Mục đích của bước này là học theo nghĩa từng văn cảnh chứ không theo nghĩa cố định. Bạn cần quan tâm nhiều hơn đến nhóm từ thành ngữ.

2 nhóm từ này rất quan trọng, thông thường bạn sẽ chọn lựa cách dịch theo đúng nghĩa đen nhưng theo bước 1, hãy nhớ ngữ cảnh và dịch chúng theo đúng nghĩa với chủ đề.

Ví dụ: “It was estimated that.”

Nếu dịch theo phong cách word for word – tức dịch nghĩa theo từng từ, thì câu này có nghĩa rằng “Nó được tính toán rằng”.

Nhưng như thế sẽ không phù hợp với văn cảnh và không thuần Việt chút nào. Bạn nên dựa vào câu trước và dịch lại cho sát với chủ đề là “Người ta tính toán rằng”.

Bước 3: Sắp xếp lại câu rõ ràng

Mục đích khi nhận diện câu là phân tích thành phần cấu tạo để hiểu chính xác nghĩa của câu.

Sẽ có trường hợp văn bản có cấu trúc khá phức tạp. Để thuận tiện cho việc dịch nghĩa, bạn có thể lựa chọn cách sắp xếp lại theo đúng câu và nghĩa.

Cách thực hiện (Nên áp dụng với câu có nhiều mệnh đề đan xen)

Ghi chú lại những câu tiếng Anh khó nhớ hoặc thành ngữ thông dụng

Thường xuyên củng cố danh sách câu khó nhớ này và ôn luyện thường xuyên

Dựa vào một vài từ khóa quan trong trong câu và dịch theo ngữ cảnh

Kiểm tra lại danh sách này để chắc chắn hơn về nghĩa. Bạn nên tạo file excel để dễ dàng cho việc tìm kiếm

Bước 4: Xác định văn phong của tài liệu

Bạn đã biết được nội dung cơ bản của chủ đề, biết được cấu trúc ngữ pháp, từ vựng. Vậy thì bây giờ là bước để bạn có cái nhìn tổng quát nhất về cách mà tác giả trình bày.

Nếu mỗi sản phẩm dịch lấy thước đo chính xác 100% thì có lẽ tất cả các bản dịch đều được đánh giá là chất lượng. Tuy nhiên với các đối tượng trình bày khác nhau thì việc chính xác thôi chưa đủ. Một bài dịch tốt là bài dịch phụ thuộc vào yêu cầu của từng khách hàng.

Để đáp ứng được yêu cầu này bạn hãy trả lời các câu hỏi:

Văn bản dịch này là trang trọng hay thông thường

Đối tượng độc giả mà bạn sẽ trình bày là ai?

Sắc thái ngôn ngữ, văn phong diễn đạt của bài viết như thế nào?

Bước 5: Dịch từng câu, từng đoạn

Bắt tay vào dịch văn bản lần thứ nhất, lần này không yêu cầu quá cao về cách diễn đạt và câu văn nhưng cần chính xác nhất với văn bản gốc. Bạn nên tách rời thành các câu với nhau và xem sự liên kết của chúng để ghép nối cho phù hợp.

Bước thực hiện:

Sắp xếp lại những câu phức tạp và tách các ý với nhau

Bắt đầu dịch từng câu cho đến hết

Bước 6: Biên tập lại cho phù hợp với lối nói của người Việt

Sau khi đã dịch xong từng câu, hãy rà soát lại đoạn văn toàn bộ. Không nên để lặp lại từ vựng trong các cú pháp hoặc cấu trúc ngữ pháp của ngôn ngữ nguồn.

Không phải tất cả những gì được trình bày trong văn bản gốc cũng phải dịch hoặc bạn có quyền thêm một số từ ngữ khác để đảm bảo bản dịch rõ nghĩa hơn.

Cách thực hiện:

Đọc lại toàn bộ bài dịch

Tìm vấn đề chưa ổn trong từng đoạn văn

Dịch lại dựa trên kinh nghiệm và mục tiêu của văn bản

Rà soát các lỗi câu, từ không đáng có và chỉnh sửa

Bước 7: Đánh giá bài dịch tiếng Anh

Đôi khi bạn không thể tránh khỏi những nghi ngờ của bản dịch khó. Tốt nhất hãy dùng đến sự giúp đỡ của các chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm. Nếu không hãy trao đổi với khách hàng để giải quyết những khúc mắc của mình.

Điều quan trọng nhất của bài dịch là xem xét bài dịch đã đúng nghĩa chưa. Từng câu từng từ đã có văn phong phong phú và thuần việt chưa.

Bài dịch tốt cần đảm bảo những yếu tố gì?

Vẫn là phù hợp với chất văn của Việt Nam

Chủ đề nêu lên đã thực sự được giải quyết

Còn lỗi sai nào không về chính tả, ngữ pháp

Câu văn đã rõ ràng, trình bày dễ hiểu chưa?

Còn điểm gì cần khắc phục sau khi dịch xong văn bản này

Tuyệt Chiêu Dịch Tiếng Anh Hay

Chú trọng ngữ cảnh cụ thể

Hướng đến phong cách dịch tiếng Anh chuyên nghiệp bạn không thể bỏ qua ngữ cảnh của văn bản.

Để dịch theo ngữ cảnh, tốt nhất bạn hãy loại bỏ ngay thói quen dịch “word for word” bằng cách sắp xếp lại trật từ câu, từ cho thuần Anh và ngắn gọn hơn nhưng không làm thay đổi nghĩa của câu.

Hãy xem xét ví dụ dưới đây:

“Thanks to creative ideas contributed to the company, I have climbed to a higher position.”

=>> Nhờ đóng góp cho công ty những ý tưởng sáng tạo mà tôi đã được thăng tiến.

“I have not been scared of the height, so I have climbed to a higher position.”

=>> Tôi không sợ độ cao, vì thế tôi đã trèo lên cao hơn.

Bạn có thể thấy, cùng một câu văn “I have climbed to a higher position” nhưng ở mỗi bối cảnh chúng lại được dịch thành những câu khác nhau.

Chú trọng văn hóa đặc thù

Chỉ khi chúng ta hiểu được sự khác biệt về hàm nghĩa văn hoá giữa hai ngôn ngữ, đồng thời khắc phục được trở ngại để hiểu được 2 ngôn ngữ do sự khác biệt văn hoá thì mới có thể hiểu được những ẩn ý bên trong câu nói, văn bản truyền đạt.

Nhà ngôn ngữ học Nida Eugene: “Ý nghĩa của từ được quyết định bởi nội dung cú pháp và nội dung văn hoá”.

Làm nổi bật những từ hoặc cụm từ khó và thuật ngữ

Nếu dịch chưa quen, chắc chắn bạn sẽ rất hay bị rơi vào trường hợp dịch nhầm cụm thành ngữ. Bởi cấu trúc ngữ pháp và cách sử dụng từ của những câu này rất đặc biệt. Vì vậy như đã trình bày các bước dịch ở trên, bạn không thể bỏ qua bước đọc lướt lần 1 để hiểu sơ lược về bối cảnh.

Để đảm bảo hơn cho chất lượng bài dịch của mình, hãy ghi chú cẩn thận từng câu và ôn luyện nó thường xuyên hơn.

Dịch theo cụm từ & câu

Hãy nhớ một quy tắc: không cần dịch hết tất cả những từ người ta viết hoặc nói.

Sẽ có lúc câu tiếng Anh trình bày rất dài nhưng khi dịch thành tiếng Việt nghĩa lại rất ngắn. Vì vậy nhiệm vụ của bạn không phải hoàn thành bài dịch một cách khô khan, chuẩn xác. Hãy làm cho chúng có sức hút với người nghe và đảm bảo tất cả những gì tác giả muốn trình bày.

Không quá nuốt từ, thuần Việt và giữ được ý cần diễn đạt là mục tiêu đề ra của 1 bài dịch chuẩn.

Cần có từ điển tiếng Anh tốt

Bất kỳ ngôn ngữ nào cũng cần có từ điển, đây sẽ là nguồn tài liệu cận kề mọi lúc mọi nơi để phục vụ cho nhu cầu dịch văn bản chính xác và nhanh chóng hơn.

Trước đây nếu như bạn đã quá quen thuộc với hình ảnh những cuốn từ điển dày cộp thì ngày nay từ điển điện tử đang chiếm ưu thế hơn rất nhiều. Bạn sẽ tra từ một cách nhanh chóng và đầy đủ nhất mọi thông tin chỉ với một chiếc smartphone hoặc máy tính bên mình.

Đọc nhiều thể loại báo hoặc tạp chí tiếng Việt

Dịch thuật chia thành rất nhiều mức độ kỹ năng khác nhau. Càng lên cao thì yêu cầu trình độ về cả tiếng Anh và tiếng Việt càng lớn. Đọc nhiều sách có rất nhiều lợi ích, không chỉ giúp cho việc dịch thuật của bạn thêm phong phú, thực tế hơn mà nó còn vô cùng nhiều tác dụng khác nhau.

Chẳng hạn:

Tạo động lực, truyền lửa mỗi ngày cho con người làm việc và học tập tốt hơn

Thúc đẩy trí não và giảm stress

Kỹ năng phê phán được nâng cao

Học được văn phong, cách trình bày của một nhà văn

Đạt được sự tĩnh tâm…

Tiêu Chuẩn Của Một Bài Dịch Tốt

Được dịch một cách chính xácso với văn bản gốc

Truyền tải được đầy đủ nội dung và ý nghĩacủa văn bản gốc

Mô phỏng, tái hiện được các chi tiết ở văn bản gốc sang tiếng Anh mà vẫn đảm bảo không bỏ sót ývà cũng không thêm thắt thêm những cụm từ/từ không cần thiết

Là một bản dịch liền mạch, nhất quán, không bị rời rạc

Bản dịch phải thể hiện được sự nhuần nhuyễn, thông thạo trong việc sử dụng tiếng Anhcủa người dịch (ngữ pháp và từ ngữ sử dụng chuẩn xác, văn phong tự nhiên, thuần Anh…)

Tải Luyện Dịch Việt Anh – Minh Thu – Nguyễn Hòa

Luyện Dịch Việt Anh – Minh Thu – Nguyễn Hòa